ماییم ونوای بینوایی...بسم الله اگرحریف مایی

گاهی   بارشهای شهابی از سالی تا سال دیگر تغییر می کنند. این تغییرات سالیانه در بیشینه فعالیت می تواند به شرایط بالای جو و به خصوص تغییرات چگالی در ارتفاع حدود  مربوط باشد. این تغییرات نیز تا حدودی با دوره 11 ساله فعالیت خورشیدی همخوانی دارد. مطالعات بارشهای جباری و برساووشی نشان می دهد که بیشینه نرخ شهابها در 1985 و 1963( کمینه فعالیت خورشیدی ) اتفاق افتاده است. البته این تغییرات چندان قابل توجه نیستند. اما در سالهایی  شاهد افزایش ناگهانی و چشمگیر تعداد شهابهای بعضی از بارشها هستیم که به این افزایش فوق العاده تعداد شهابها « رگبار شهابی» گفته می شود. ( مانند رگبار اسدی 1833 و ارابه رانی1994 ) اگر دنباله دار منشا بارش به تازگی از حضیض خورشیدی خود عبور کرده باشد ، انتظار داریم که شدت بارش زیاد باشد و در این صورت احتمالا" رگبار شهابی رخ خواهد دارد. به این نوع فعالیت های شهابی ، فورانهای نزدیک- دنباله دار( Near-Comet Outburst )   گفته می شود.بیشتر فورانهای نوع نزدیک به دنباله دارهای کوتاه دوره ( دوره تناوب 3-20 سال ) یا میان دوره (نوع هالی  20-200 سال ) مربوط می شوند. بارش اسدی نمونه معروف این نوع است.

منشا این بارش دنباله دار تمپل – تاتل ( 1965IV) است. مطالعات نشان می دهد که پس از هر بار عبور تمپل – تاتل شاهد رگبارهایی هستیم. بحث وقوع رگبارهای شهابی و پیش بینی آن به این راحتی نیست . اولین مشکل غیر صحیح بودن دوره تناوب دنباله دار است . پخش توده های ذرات تحت تاثیر فشار تشعشعی خورشید و اختلالات دیگر باعث حرکت و جابجایی پیچیده توده می شود. از دیگر نمونه های این نوع رگبارها می توان به رگبارهای تنینی و امراة امسلسله ای اشاره کرد.

نوع دیگر رگبارهای شهابی که کمی هم عجیب به نظر می رسند وقتی اتفاق می افتند که دنباله دار منشا دور از خورشید و در خضیض خود قرار داشته باشد. دلیل این اتفاق را اثر اختلالی سیارات بزرگ منظومه شمسی دانسته اند. فورانهای ارابه رانی ( 1935،1986،1994) ، شلیاقی (1803،1863،1922،1982) و آلفا- تکشاخ( 1925،1935،1985،1995) معروفترین رگبارهای این نوع ( دور-دنباله دار  Far-Comet   ) هستند. به عنوان مثال در مورد رگبار ارابه رانی سالهای 1935،1994 وضعیت دو سیاره مشتری و زحل با توده ذرات مشابه یکدیگر بوده است و در سال 1986 تنها موقعیت سیاره مشتری نسبت به توده با زحل عوض شده است.

 P. Jenniskens   معتقد است که اثر جابجایی خورشید تحت تاثیر گرانش ناچیز سیارات در این مورد مهم است. او با این بررسی موفق به پیش بینی درست رگبار آلفا – تکشاخ 1995 شد. البته این جابجایی خیلی کم است و حداکثر مقدار آن AU 0.01  مربوط به حالتی است که همه سیارات در یک طرف خورشید با یکدیگر هم خط شوند.

رصدی بی همتا و با شکوه

در مدت کوتاهی آسمان پر از شهاب می شود. تعداد شهابهای یک رگبار شهابی آنقدر زیاد است که خیلی از راصدان به وحشت می افتند . تعداد شهابها ممکن است به چند شهاب در ثانیه برسد و از حد شمارش خارج شود. در یک رگبار شهابی ثبت کامل شهابها غیر عملی به نظر می رسد پس می بایستی تعدادی از مشخصه های مربوط به شهابها را در نظر نگرفت. جزییاتی  مانند رنگ و طول رد شهابها را می توان حذف کرد. قدر شهابها از اهمیت زیادی برخوردار است . و تخمین آن لازم به نظر می رسد. با این روش یک راصد می تواند موفق به ثبت 200 شهاب در ساعت شود.

بازه های زمانی رصد به تعداد شهاب های مشاهده شده بستگی دارد . بازه ها را طوری انتخاب کنید که شامل 20 تا 30  شهاب باشد . با این کار می توان با دقت بیشتری به بررسی ساختار بارش شهابی پرداخت. رگبارهای شهابی پدیده هایی نادر هستند . فقط راصد های خوش شانس می توانند در طول حیات خود شاهد چنین منظره ای باشند . رگبار شهابی از دید مشاهده کنند گان ، پدیده ای غیر واقعی به نظر می رسد ، اما در واقع وجود دارد. اما گذشته از لذت تماشای آن می توان با یک طرح عملی اطلاعات گران قیمتی را برای تحلیل های علمی به دست آورد . با افزایش تعداد شهاب ها ، زمان مفید برای ثبت اطلاعات شهاب ها کاهش می یابد. در زمان فعالیت رگبار شهابی ، این مسئله که چه تعداد از شهابها به بارش اصلی تعلق دارند از اهمیت بسیار کمی برخوردار است چرا که تنها تعداد بسیار اندکی از شهابهای مشاهده شده به بارش اصلی تعلق خواهند داشت. برای دستیابی به بیشترین سرعت ثبت داده ها ، می توان فقط قدر شهاب ها را با تقریب عدد صحیح در واکمن ضبط کرد. شمارش شهابها به تنهایی و بدون تخمین قدر آنها برای تجزیه و تحلیل های علمی تقریبا" بی فایده است. چنانچه احساس کردید که تعداد شهابها خیلی زیاد است وثبت قدر تمامی شهابها غیر ممکن است در این صورت تنها قدر شهابهای پر نور را بیان کنید. مثلا" تخمین قدر را به شهابهای پر نور تر از2 + محدود کرده و این را در گزارش خود لحاظ کنید. اما در صورت کاسته شدن از فعالیت بارش همان روش قبلی را ادامه دهید.

استفاده از روش عکاسی در ثبت شهابها کمک مفیدی می تواند باشد. در این صورت شما فرصت بیشتری را برای لذت بردن از تماشای شهابها خواهید داشت. سرعت عمل در تجزیه وتحلیل رصد ها وتهیه گزارش از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین پس از رصد گزارشی از اولین نتایج خود را برای دیگر مراکز فعال بفرستید.

dezsky.blogfa.com

منبع :http://www.noojum.com